प्रदेश नं= ३ नेपालको संविधान २०७२ लागू भएपछि वि=सं= २०७२ असोज ३ गते राज्य पुनर्संरचना गरी बनेका ७ प्रदेशहरू मध्ये एक हो । देशलाई संघीय ढाँचामा लगेर पुनर्संरचना गर्ने उदेश्यका साथ स्थापना गरिएको यो प्रदेश नेपालको  राजधानी समेत रहेको प्रदेश भएकोले यस प्रदेशको छुट्टै महत्व रहेको छ । 


२०७४ माघ ३ गते भएको मन्त्रिमण्डलको बैठकको निर्णय अनुसार हेटौडालार्ई यस प्रदेशको अस्थायी राजधानी घोषित गरिएको छ । वि=सं=२०६८ को जनगणना अनुसार यस प्रदेशमा ४५ लाख २९ हजार ४५२ जनसंख्या रहेको तथ्याङ्क छ भने जनघनत्व २८६=५० प्रति वर्गकिलोमिटरका दरले रहेको छ । 


यस प्रदेशको उत्तरमा चीनको स्वायत्त क्षेत्र तिब्बत, पूर्वमा प्रदेश नं= १, पश्चिममा गण्डकी प्रदेश, र दक्षिणमा प्रदेश नं= २ तथा छिमेकी मुलुक भारत पर्दछ । संघीय संरचना बमोजिम यस प्रदेशमा १३ वटा जिल्लाहरू दोलखा, रामेछाप, सिन्धुली, काभ्रेमलाञ्चोक, सिन्धुपाल्चोक, रसुवा, नुवाकोट, धादिङ, चितवन, मकवानपुर, भक्तपुर, ललितपुर र काठमाडौं रहेका छन्   ।


उक्त १३ वटा जिल्लाहरू कुल १ सय १९ स्थानीय तहमा विभाजित छन् जस अन्तर्गत  ३ महानगरपालिका, १ उपमहानगरपालिका, ४१ नगरपालिका र ७४ गाउँपालिकाहरू समावेश गरिएका छन् । भौगोलिक रुपमा यस प्रदेशले हिमाल, पहाड र तराई गरी तिनै धरातलीय स्वरुपलाई समेटेको छ ।